Richteren 4 – Haftara

11 februari 2017 mocht ik een inleiding geven op heb boek Richteren 4, de Haftara van die week. Hieronder mijn tekst.

Toen ik de Haftara Richteren 4:4-24 las raakte ik meteen enthousiast. Hoewel de TeNaCh een onuitputtelijke bron van inspiratie is, voel je je door het ene verhaal toch meer aangesproken dan door het andere. Dit verhaal is er zeker een die mij aanspreekt.  In de meeste verhalen in TeNaCh draait het om het verhaal van de man. De man is de leidende figuur. De vrouw neemt meestal een wat traditionelere rol op zich, niet gek natuurlijk voor een tekst die lang geleden is opgesteld.

In Richteren 4 staat de vrouw echter centraal. De vrouw neemt de leiding, zowel als rechter, Devorah, als uitvoerder, Jaël. De mannelijke rollen in het verhaal, zoals die van Barak, zijn een stuk meer teruggetrokken. Hij wilt zelfs niet zonder Devorah vertrekken. Hij kiest er bewust voor dat zij de eer krijgt toegewezen.

Ook in deze tijd is het vaak nog vanzelfsprekend dat de man de leiding neemt. De man wordt door velen gezien als het hoofd van het gezin.  De vrouw mag wel werken maar als er kinderen komen  wordt het als natuurlijk gezien dat zij minder gaat werken, niet de man.  Een vrouw moet kiezen tussen een carrière of een gezin. Een keuze die een man niet hoeft te maken. Ik merk zelfs dat als ik ergens een lezing geef nog een terughoudendheid bij veel mannen . Wat kan een vrouw, en zeker zo een jonge vrouw, ons nou bijbrengen?

Heel bijzonder dat in 1000 BCE het wel mogelijk was voor een vrouw om de leiding te nemen. In deze tijd waren vrouwen vaak niet meer dan het bezit van hun man. Vele anti-religieuze critici geven als argument  dat in een religie vrouwen op de tweede plaats staan. Religie zou gebruikt worden om vrouwen te onderdrukken. Hoewel de islam het op dit punt meer moet ontgelden beweren mensen vaak ook dat het jodendom vrouwen onderdrukt.

In deze tekst kan je echter zien dat ook vrouwen in het jodendom een leidende rol kunnen aannemen, niet alleen mannen. Vrouwen hebben net zo goed rechten. Zo staat er in de Misjna  dat  een man moet  zorgen voor het genot van de vrouw. Hij moet haar zelfs toestemming krijgen als hij een baan neemt waarmee hij langere tijd van huis is. Onze traditie leert ons dat vrouwen waardevol zijn en als gelijkwaardige partner gezien moeten worden.

Begrijp me niet verkeerd, helaas hebben vrouwen in de geschiedenis vaak een ondergeschikte rol toebedeeld gekregen. Ook in de Joodse geschiedenis. Maar gelukkig kan je ook genoeg teksten vinden waarin de vrouw wel rechten en macht krijgt. Door deze teksten te gebruiken kan je de rechten van  vrouwen versterken.  Dit is een van de hoofdredenen dat de LJG mij zo aanspreekt. Hier hebben vrouwen een gelijkwaardige rol met mannen. Ik ben trots om hier lid te zijn